«Υπήρχε πολύ μεγάλο θέμα με το φινάλε από την αρχή, απ’ την πρώτη στιγμή που θα ασχολιόμασταν με αυτό. Πάντα υπήρχε και υπάρχει ακόμα για μένα ένα ανοιχτό θέμα για το τι σημαίνει αυτό το φινάλε και για μια γυναίκα σήμερα. Όχι μόνο σε σχέση με τα τρένα και αυτούς τους βίαιους θανάτους, αλλά τι σημαίνει για μια γυναίκα αυτό το πράγμα και ποια είναι η θέση μας και ως ομάδα και η δική μου ως συγγραφέας απέναντι σε αυτό. Έχουμε μια πολύ ειδική πρόταση γι’ αυτό. Η συνθήκη της παράστασης δεν είναι μια ρεαλιστική συνθήκη.» δηλώνει ο Αργύρης Ξάφης όσον αφορά το πως ένιωσε όταν έπρεπε να γράψει το φινάλε (welovetheater.gr, Συνέντευξη: Ανδρονίκη Προκόπη).

Η Άννα και ο Λέβιν, βιώνοντας ο καθένας τη δική του ιστορία, διανύουν μια διαφορετική πορεία προς την προσωπική ελευθερία. Σε μια κοινωνία που καταδυναστεύει τη μοναδικότητα της φύσης του κάθε ανθρώπου, τα δύο τολστοϊκά πρόσωπα προσπαθούν να απαλλαγούν από τα ασφυκτικά καλούπια της γνώμης των άλλων. Οι δύο χαρακτήρες αναζητούν την αγάπη και την αυτοπραγμάτωση σε ένα ονειρικό περιβάλλον, με την Άννα να ενεργεί με βάση τα ζωώδη ένστικτά της και τον Λέβιν έχοντας ως κεντρικό άξονα της περιήγησης του την ενδοσκόπηση.

Η ονειρική «Καρένινα», σε διασκευή του Αργύρη Ξάφη, μας παρουσιάζει μια πιο ουσιαστική ανάγνωση του έργου του Τολστόι, εστιάζοντας την προσοχή του στα δύο βασικά τρίγωνα της ιστορίας. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, καταφέρνει να φωτίσει τις επιμέρους σχέσεις της Άννας τόσο με τον Καρένιν όσο και με τον Βρόνσκι, αναδεικνύοντας ακόμα περισσότερο την ασυμβίβαστη περσόνα της, που έχει ανάγκη να ανήκει στον εαυτό της, ακόμα και αν αυτό γκρεμίσει την προϋπάρχουσα αξιοπρεπή εικόνα της. Παράλληλα, μέσα από τις αρκετές συναντήσεις της Άννας με τον Λέβιν – που δεν υπάρχουν στο πρωτότυπο – οικοδομεί την ατμόσφαιρα μιας διπλής ψυχοθεραπείας από την οποία επωφελούνται κατά βάθος και οι δύο. Φυσικά, ειδική αναφορά πρέπει να γίνει στο επαναστατικό τέλος, στο οποίο η Δέσποινα Κούρτη, βγαίνοντας από τον ρόλο της Άννας, αρνείται να πέσει στις ράγες του τρένου και να θυσιαστεί για χάρη των προσδοκιών των άλλων και των εγωισμών των ανδρών.

Η Δέσποινα Κούρτη, στον ρόλο της Καρένινα, κατορθώνει να αποδώσει με λεπτότητα όλες τις αποχρώσεις μιας γυναίκας, που ταλαντεύεται ανάμεσα στην αγκαλιά του συζύγου της, την αγκαλιά του εραστή της και στη συντροφια του εαυτού της, σε μια αγωνιώδη προσπάθεια να αναπνεύσει σε ένα ασφυκτικά κατακριτικό και ανελεύθερο περιβάλλον. Χρησιμοποιώντας ευφυώς τόσο το σώμα της όσο και την τονικότητα της φωνής της, σκιαγραφεί μια Καρένινα απεγνωσμένη, παθιασμένη και έτοιμη να παραδοθεί σε κάθε της επιθυμία. Ο Αργύρης Ξάφης φέρει την τρυφερότητα και την αισιοδοξία ενός Λέβιν που πασχίζει να βρει την ευτυχία, ενώ ταυτόχρονα ενσαρκώνει έναν κυνικό και ψυχρό Καρένιν. Ο Δημήτρης Γεωργιάδης, έχοντας αναλάβει αρκετούς ρόλους, με κύριο αυτόν του Βρόνσκι, είναι άμεσος, εισχωρώντας πάντοτε στην ψυχοσύνθεση του εκάστοτε ήρωα. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, δημιουργεί έναν αινιγματικό και παράλληλα συναισθηματικό Βρόνσκι, που αποκαλυπτει τις πτυχές του χαρακτήρα του σταδιακά.

Η Ιώ Βουλγαράκη, αξιοποιώντας σχεδόν όλους τους χώρους του Θεάτρου Θησείον και μετατρέποντας τον κεντρικό σκηνικό χώρο στις αποβάθρες ενός τρένου, μας φέρνει σε επαφή με μια υπερβατική Καρένινα, που μας επιτρέπει να περιηγηθούμε, μέσα από την ονειρική διάσταση, στον κατακερματισμένο ψυχισμό των ηρώων. Στην ουσία, απογυμνώνει τους χαρακτήρες μπροστά σε μια αβυσσαλέα πραγματικότητα, έτοιμη να τους κατασπαράξει, αναγκάζοντας τους να αναμετρηθούν με τη δυστυχία τους. Ξεχωρίζω το τέλος της παράστασης, στο οποίο η Δέσποινα Κούρτη αναιρεί την τραγική κατάληξη της Καρένινα, με τη συνταρακτική φράση του Τολστόι (που αποτελεί την πρώτη φράση του μυθιστορήματος) «Όλες οι ευτυχισμένες οικογένειες μοιάζουν μεταξύ τους. Κάθε δυστυχισμένη οικογένεια είναι δυστυχισμένη με τον δικό της τρόπο» να κοσμεί τον τοίχο πάνω από την είσοδο της σκηνής.

Η ουσιαστική διασκευή του Αργύρη Ξάφη μας συστήνει μια Καρένινα και μας καλεί σε έναν κόσμο αισθήσεων, στον οποίο η Δέσποινα Κούρτη χαρτογραφεί τις πληγές της σε μια πορεία προς την ελευθερία και τον οποίο η Ιώ Βουλγαράκη ντύνει με μια εύστοχη στοχαστική και υπερβατική διάθεση.

Πηγή φωτογραφιών: cosmopoliti.com

Πληροφορίες παράστασης: «Καρένινα» σε διασκευή Αργύρη Ξάφη και σκηνοθεσία Ιούς Βουλγαράκη στο Θέατρο Θησείον