Μέσα από μια κοινωνιολογική γραφή, ο Reginald Rose χτίζει πάνω στην αμφιβολία του κοινού ένα ψυχογράφημα γύρω από τους παράγοντες που θολώνουν την κρίση των ανθρώπων. Καθρέφτης των δαιμόνων που κουβαλά ο καθένας, δείχνει πως το βίωμα καθορίζει την επιλογή, οπλίζοντας το χέρι του δήμιου και κατ’ επέκταση οδηγώντας σε μια απόφαση τόσο κρίσιμη για τη ζωή ενός παιδιού. Η υπόθεση αφορά ένα 16χρονο αλλοδαπό αγόρι, το οποίο κατηγορείται για πατροκτονία, με την τύχη του να βρίσκεται στα χέρια των 12 ενόρκων, οι οποίοι καλούνται να αποφασίσουν για την ενοχή του ή την αθωότητά του, ομόφωνα. Κινούμενος γύρω από τον άξονα της «αιτιολογημένης αμφιβολίας», ο Rose επιτρέπει στους ήρωες να αντικρίσουν τα γεγονότα από μια διαφορετική οπτική – μα πάνω απ’ όλα να καλλιεργήσουν την ενσυναίσθησ ή τους και να εμπιστευθούν ο ένας τον άλλον. Άνθρωποι ταπεινοί, πληγωμένοι, βίαοι, αδιάφοροι, μπερδεμένοι και καχύποπτοι κρατούν το εισιτήριο για το λεωφορείο της ζωής ενός ανθρώπου. Όμως τι θα επιλέξουν: να το σκίσουν ή να του το επιστρέψουν, δίνοντας του την δεύτερη πολυπόθητη ευκαιρία;

Συνυπολογίζοντας τόσο τις επιμέρους σχέσεις που δημιουργούνται μεταξύ των ηρώων, όσο και την ηλεκτρισμένη ατμόσφαιρα του έργου, η Κωνσταντίνα Νικολαΐδη στήνει για άλλη μια φορά μια παράσταση με ενδοσκοπικό χαρακτήρα. Με λίγα λόγια, προσελκύει τον θεατή στη δίνη ενός συνεχώς τροφοδοτούμενου προβληματισμού, τοποθετώντας, κατά κάποιον τρόπο, και τον ίδιο στη δύσκολη θέση των ενόρκων. Ζωτικής σημασίας στην ανάδειξη της τεταμένης ατμόσφαιρας που επικρατεί είναι και η υπερτόνιση των αντιθέσεων των ηρώων, η οποία αποκαλύπτει δώδεκα διαφορετικές οπτικές θέασης ενός ίδιου κόσμου. Εδώ, οι προστριβές των ηρώων δεν αποτελούν μόνο έναν τρόπο αποτύπωσης της συναισθηματικής υπερχείλισης των χαρακτήρων, αλλά και ένα άλλοθι για την εξωτερίκευση των προκαταλήψεων που κουβαλούν ως μέλη της αστικής κοινωνίας της Νέας Υόρκης. Ωστόσο, επιβαρυντική για τη ροή της δράσης κρίνεται, ορισμένες φορές, η λεπτομερής περιγραφή των γεγονότων. Σε συμφωνία με το αστικό και το ασφυκτικό κλίμα έρχονται να συμπληρώσουν την εικόνα της παράστασης η σκηνογραφία του David Negrin και τα κοστούμια της Κική Μήλιου.

Οι 12 ερμηνευτές κατορθώνουν να διατηρήσουν την εξαιρετική χημεία που έχουν μεταξύ τους, ακολουθώντας ταυτόχρονα μια κοινή ερμηνευτική γραμμή, παρά την διαφορετικότητα των ρόλων. Ο Νικόλας Καλιδώνης ανταποκρίνεται ικανοποιητικά στα καθήκοντά του ως ένορκος Νο.1. Στον ρόλο του ενόρκου Νο.2, ο Γιάννης Φιλίππου προσθέτοντας πραότητα συνοδευόμενη από μια αφέλεια στον τρόπο ομιλίας του εισέρχεται στο καλούπι ενός ευγενικού και εσωστρεφούς ανθρώπου. Οι Αντώνης Βαρθαλίτης (ένορκος Νο.5) και ο Τάσος Παπαδόπουλος (ένορκος Νο.6), εκπροσωπώντας τη μεσαία τάξη, φέρουν στη σκηνή δύο ανθρώπους λαϊκούς και με ανεπτυγμένη ενσυναίσθηση που εκδηλώνεται διαφορετικά στον καθένα τους. Ο Βαγγέλης Κρανιώτης διεισδύει στην αναποφασιστικότητα του ενόρκου Νο.12, συνθέτοντας ένα χαρακτήρα που βυθίζεται μέσα στην οχλοβοή των αντικρουόμενων απόψεων.

Στην εκλεπτυσμένη φιγούρα του ενόρκου Νο.8, ο Κωνσταντίνος Μπάζας σκιαγραφεί, μέσα από μια λεπτεπίλεπτη κινησιολογία και μια ηπιότητα στον λόγο, έναν άνθρωπο με στοχαστική κρίση. Στο πρόσωπο του Παντελή Παπαδόπουλου φωλιάζει η σοφία και η σύνεση του ενόρκου Νο.9. Ο Ορέστης Τρίκας (ένορκος Νο.7) φέρει επί σκηνής έναν άνθρωπο που κρύβει την ευαισθησία του πίσω από την κραυγαλέα αλαζονεία και ειρωνεία. Ο Πήτερ Ραντλ, κατανοώντας πλήρως την προσήλωση του ενόρκου Νο.4 στη λογική, δημιουργεί ένα άτομο που στηρίζει την ζωή του σε τεκμηριωμένες βεβαιότητες, διαθέτοντας βέβαια την ευφυΐα να παραδεχτεί την εσφαλμένη κρίση του. Ο Αλέξανδρος Καλπακίδης φορώντας το πέπλο μιας πεισματικής προκατάληψης, αρνείται να δει την αληθοφάνεια των λεγομένων της άλλης πλευράς, όντας ίσως ο μόνος που δεν αποδέχεται πραγματικά τα σκοτεινά σημεία της υπόθεσης. Ο Μάνος Ζαχαράκος στον κομβικό ρόλο του σκεπτικιστή ενόρκου Νο.8, παρουσιάζοντας μια μαχητικότητα επί σκηνής, πετυχαίνει μια επιβλητική ερμηνεία που κερδίζει από την πρώτη στιγμή την προσοχή του θεατή. Για το τέλος άφησα την ερμηνεία του Τάσου Γιαννόπουλου, ο οποίος ισορροπώντας με επιτυχία ανάμεσα στην πίκρα και την επιθετικότητα, συλλαμβάνει την βαθύτερη αλήθεια του ενόρκου Νο.3.

Συμπέρασμα

---

Βασισμένη στη διαχρονικότητα του έργου του Reginald Rose, η Κωνσταντίνα Νικολαΐδη δημιουργεί ένα ψυχογράφημα των ανθρώπινων κοινωνιών, στην ανάδειξη του οποίου καθοριστικό ρόλο παίζουν οι καλοδουλεμένες ερμηνείες των δώδεκα ηθοποιών.

Πηγή φωτογραφιών: more.com

---

Πληροφορίες παράστασης: «Οι 12 Ένορκοι» του Reginald Rose, σε σκηνοθεσία Κωνσταντίνας Νικολαΐδη στο Θέατρο Αλκμήνη

---