Ελληνικά

---

Ο Wajdi Mouawad, εμπνευσμένος από την ιστορία της Μήδειας, αναζητά την κομβική στιγμή κατά την οποία ο άνθρωπος, ορμώμενος από την ηδονή της εξουσίας, γίνεται ευάλωτος, ενδίδοντας στα ταπεινά του ένστικτα και χάνοντας για πάντα εκείνο το πρόσωπο που κάποτε αντίκριζε με κάποια συμπάθεια και κατανόηση. Παράλληλα, διερευνά τους τρόπους με τους οποίους η ενοχή ενεργοποιεί τη βιαιότητα της αυτοκαταστροφικής μανίας, αλλά και την καταλυτική επίδραση της τελευταίας στην αδρανοποίηση των υπόλοιπων συναισθημάτων. Θεμελιώδεις θεματικές του νέου του έργου αποτελούν το τίμημα της σιωπής και η ανατροφοδότηση ενός αιματηρού κύκλου που παραμένει βαθιά ριζωμένος στο συλλογικό ασυνείδητο και δεν επιτρέπει τη σταδιακή ίαση του τραύματος.

Με αποσπασματική μορφή, ο Wajdi Mouawad επιλέγει να μας παρουσιάσει τα θραύσματα μιας ενιαίας επώδυνης αφήγησης, χωρίς να ακολουθεί μια συγκεκριμένη χρονική αλληλουχία – γεγονός που ενισχύει το ταξίδι σε μια άχρονη και οικουμενική πληγή. Επίτευγμα της γραφής του αποτελεί το ότι δεν μένει σε μια ρηχή αφήγηση, αλλά παραμένοντας πιστός στο πνεύμα της αρχαίας τραγωδίας, επιχειρεί να σοκάρει τον θεατή, εστιάζοντας στην καθαρή αποτύπωση βιώματος μέσα από μια σειρά από σκληρές περιγραφές, που δένουν αρμονικά με την ποιητική χροιά του λόγου του. Παρ’ όλα αυτά, από την ιστορία δεν λείπουν και ορισμένοι πλατειασμοί, οι οποίοι αντισταθμίζονται σε μεγάλο βαθμό από τα υπόλοιπα στοιχεία της παράστασης.

Μια έρευνα για τη σφαγή μιας κοινότητας στην κοιλάδα του Ακσάι-Τζαλί-Χαντάν, πριν από 75 χρόνια, έρχεται να «ξύσει» τις πληγές του παρελθόντος και να ξυπνήσει τις εφιαλτικές μνήμες. Κεντρικό πρόσωπο της ιστορίας είναι η 83χρονη Ευρώπη, μάρτυρας – και ηθικός αυτουργός – αυτής της σφαγής. Μια διπλωμάτισσα των Ηνωμένων Εθνών, η Άσσια, την προσεγγίζει προκειμένου να αποσπάσει την
ομολογία της αλλά και να έρθει σε επαφή με το δικό της τραύμα μέσα από την διήγηση της. Η Ευρώπη δέχεται να της παραχωρήσει τη μαρτυρία της με τον όρο να της βρει και να της φέρει τις τρεις κόρες της, προκειμένου να ομολογήσει τα εγκλήματά της μπροστά τους. Από εκεί ξεκινά η χαρτογράφηση της σκιάς του διαγενεακού τραύματος πάνω στις ζωές των παιδιών της.

Η Leora Rivlin, σχηματίζοντας ένα σκληρό και ανάλγητο περίβλημα, δημιουργεί μια επιβλητική Ευρώπη μέσα από μια πρωτοφανή λιτότητα, βυθισμένη στο βάρος μιας ανείπωτης φρικωδίας. Η ερμηνεύτρια, εισχωρώντας στο βαθιά τραυματισμένο παιδί που κουβαλά η ηρωίδα της, κατορθώνει να ξεδιπλώσει τις πιο άγριες και πρωτόγονες πτυχές του ανθρώπινου ψυχισμού. Στο ρόλο της οκτάχρονης Ευρώπης, η Adèle Réto-Lefort γίνεται ένα αμφίσημο έμβλημα που άλλοτε συμβολίζει την ενοχή και άλλοτε την αθωότητα. Η Juliette Binoche, μέσα από μια δυναμική ευθραυστότητα, αφήνει το δικό της υποκριτικό αποτύπωμα στον ρόλο της Ουεντίχα, μητέρας του γυναικοκτόνου Ζάκαρι και κόρης της Ευρώπης. Προσηλωμένη στο φωτεινό σύμβολο της αγάπης, η ηρωίδα της διανύει μια πορεία προς την προσωπική κάθαρση – που αποκτά συλλογική διάσταση – αναγνωρίζοντας και τις δικές τις ευθύνες μπροστά στα έγκλημα του γιου της. Πυρήνα της ερμηνείας της αποτελεί η βαθιά ειλικρίνεια με την οποία διαχειρίζεται τον πόνο αλλά και την αγωνία της ηρωίδας όσον αφορά την αποκατάσταση της δικαιοσύνης και, κατ’ επέκταση, την επίτευξη της εσωτερικής γαλήνης.

Υιοθετώντας έναν εκρηκτικό αυθορμητισμό, η Δανάη Επιθυμιάδη, ως Μεγάρα (κόρη της Ευρώπης), σκιαγραφεί μια ενοχική γυναικεία μορφή που προσπαθεί να ξεπεράσει και να εξηγήσει την απώλεια των τριών αγέννητων παιδιών της. Την τριάδα συμπληρώνει η Violette Chauveau, η οποία, με σθένος ανάλογο των συμπρωταγωνιστριών της, παραδίδει μια ερμηνεία που ξεχειλίζει από χειμαρρώδη δυναμισμό στον ρόλο της Ζοβέτ. Κρυμμένη πίσω από τις φανταχτερές γόβες Louboutin και μια ξανθιά περούκα, η Daria Pisareva μεταβαίνει από την επιφανειακή αποστασιοποίηση στην άμεση συναισθηματική εμπλοκή, απογειώνοντας τον ρόλο της Άσσια. Για το τέλος άφησα την ερμηνεία του Emmanuel Schwartz, στον ρόλο του γυναικοκτόνου Ζάκαρι, ο οποίος με αυθεντικότητα κατορθώνει να ισορροπήσει μεταξύ καθαρής συνείδησης και βίαιης παράνοιας, σχηματίζοντας μια ραγισμένη μορφή που βρίσκει τη λύτρωση στην ομολογία του εγκλήματός του.

Επικεντρώνοντας το βλέμμα του στα στοιχεία της ωμότητας και της μυσταγωγίας, ο Wajdi Mouawad μας φέρνει αντιμέτωπους με το αγρίμι που κατοικεί μέσα μας. Μέσα από την εύστοχη αξιοποίηση της ηχητικής του αργολικού θεάτρου, ενισχύει την δύναμη της αφήγησης, καθιστώντας τις σκληρές περιγραφές ιδιαίτερα διαπεραστικές. Τοποθετώντας το κύριο μέρος της δράσης σε μια υπερυψωμένη σκηνή, αφήνει για την στιγμή της κάθαρσης (του Ζάκαρι) την άμεση επαφή με το χώμα του θεάτρου, θέλοντας να δείξει τον εξαγνισμό μέσω της επαφής με την τραυματική μνήμη. Γύρω από τον άξονα της μνήμης οικοδομείται και η σκηνογραφική ιδέα του Emmanuel Clolus. Ζωτικής σημασίας είναι επίσης το γεγονός ότι οι σκηνικές δράσεις εκτυλίσσονται σε στιγμές που τα πρόσωπα της δράσης δεν μιλούν, διευκολύνοντας την παρακολούθηση της πολύγλωσσης παράστασης.

Στη μνήμη μου κρατώ το βαθιά ανθρώπινο φινάλε, με τις τέσσερις γυναίκες – απογόνους θυτών ή θυμάτων – να κάνουν τα πρώτα τους βήματα πάνω στον δύσβατο δρόμο της συγχώρεσης, φορώντας τα τακούνια της ομορφιάς.

Συμπέρασμα

---

Η αφοπλιστική ειλικρίνεια των ερμηνειών απογειώνει την ωμότητα του νέου έργου του Ουαζντί Μουαουάντ, μετατρέποντας τη φρίκη του πολέμου και της βίας σε ένα βαθιά εσωτερικό βίωμα.

English

---

Wajdi Mouawad, drawing inspiration from the story of Medea, explores the pivotal moment when a person, driven by the allure of power, becomes vulnerable, succumbing to their baser instincts and forever losing the empathy and understanding they once felt. He also examines how guilt can trigger a self-destructive mania and how the latter can suppress other emotions. Fundamental themes of his new work include the cost of silence and the cycle of violence rooted in the collective unconscious, which hinders the gradual healing of the wound.

Wajdi Mouawad presents us with fragments of a singular, painful narrative, intentionally avoiding a specific chronological sequence. This approach deepens the exploration of a timeless and universal wound. One of the strengths of his writing is that it transcends superficiality; true to the essence of ancient tragedy, he aims to evoke strong emotions in the audience by focusing on stark depictions of experience. These harsh descriptions blend harmoniously with the poetic tone of his language. While the story does contain some digressions, these are largely offset by other elements of the performance.

An investigation into the massacre of a community in the Aksay-Jali-Khantan valley, which occurred 75 years ago, comes to “scratch” the wounds of the past and evoke haunting memories. The central figure in this story is 83-year-old Europe, who is both a witness to and a moral perpetrator of the massacre. Assia, a United Nations diplomat, approaches Europe in hopes of extracting her confession and connecting with her trauma through her narrative. Europe agrees to share her testimony on the condition that Assia finds and brings her three daughters so that she can confess her crimes before them. This sets the stage for an exploration of the shadow of intergenerational trauma on the lives of her children.

Leora Rivlin, shaping a harsh and ruthless shell, creates an imposing portrayal of Europe through unprecedented austerity, burdened by an unspeakable horror. The actress explores the deeply wounded child within her character, succeeding in revealing the wildest and most primal aspects of the human psyche. In the role of eight-year-old Europe, Adèle Réto-Lefort becomes a complex symbol, at times representing guilt and at others, innocence. Juliette Binoche, showcasing a dynamic fragility, leaves her mark in the role of Wediaa, the mother of the femicide perpetrator Zakari and daughter of Europe. Focused on the radiant symbol of love, her character embarks on a journey toward personal catharsis that takes on a collective dimension, recognizing her own responsibilities in the wake of her son’s crimes. At the heart of her performance lies a profound sincerity with which she portrays the character’s pain, as well as her anxiety regarding the restoration of justice and, consequently, the achievement of inner peace.

Δανάη Επιθυμιάδη, portraying Megara (Europe’s daughter), adopts an explosive spontaneity as she sketches a guilt-ridden female figure grappling with the loss of her three unborn children. Joining her in this powerful narrative is Violette Chauveau, whose performance as Jovette is equally strong, radiating intense dynamism. Meanwhile, Daria Pisareva, hidden behind flashy Louboutin heels and a blonde wig, transitions from superficial detachment to deep emotional involvement, elevating the role of Assia. Lastly, Emmanuel Schwartz delivers a compelling performance as the femicide perpetrator Zakari. With authenticity, he navigates the thin line between a clear conscience and violent paranoia, creating a fractured character who ultimately seeks redemption through the confession of his crime.

Wajdi Mouawad’s work delves into the elements of rawness and mysticism, confronting us with the wild beast that exists within each of us. He skillfully utilizes the soundscape of the Argolic theater to enhance the power of the narrative, making the harsh descriptions particularly impactful. By situating the central events on an elevated stage, he reserves the moment of catharsis (Zakari’s moment) for direct contact with the theater’s earth, aiming to convey a sense of purification through a connection with traumatic memory. Emmanuel Clolus’s scenographic concept is also focused on the theme of memory. Additionally, it is significant that the actions on stage occur during moments of silence, allowing the audience to engage more deeply with the flow of the multilingual performance.

In my memory, I hold the deeply human finale, with the four women—descendants of perpetrators or victims—taking their first steps on the difficult path of forgiveness, wearing the heels of beauty.

Conclusion

---

The disarming honesty of the performances elevates the rawness of Wajdi Mouawad’s new work, transforming the horror of war and violence into a deeply internal experience.

Πηγή φωτογραφιών: aefestival.gr

---

Πληροφορίες παράστασης: Παγκόσμια πρεμιέρα για τον πολυαναμενόμενο «Όρκο της Ευρώπης» του Wajdi Mouawad, σε σκηνοθεσία του ίδιου, στο Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου

---